Geschreven door: Femke

En dan ontmoet ik na jaren…. mijn meester van groep 4, Peter van der Waal. Nu inmiddels directeur van OBS de Mare in Rotterdam. Het gebouw stamt uit 1921, de school heeft ca. 850 leerlingen en 60 personeelsleden, veel personeelsleden werken hier al jaren.
OBS de Mare werkt vanuit het Montessori- beginsel ‘Leer mij het zelf te doen’.

Peter: "Onze school is best ‘vol’, de groepen zijn groot, maar mensen werken hier graag. Onze populatie is zeer gemêleerd en komt zelfs vanuit de dorpen rondom Rotterdam hier naar school. Dat heeft natuurlijk ook te maken met onze visie op onderwijs.
Toen ik hier kwam had ik geen ervaring met het Montessori- onderwijs. Ik heb mezelf bijgeschoold en ik was blij verrast, ik begreep meteen waarom mensen hier met zoveel voldoening werken."

Zorgt het werken met de Montessori-visie voor meer voldoening dan?
“Ik ben daar nu, na hier 3 jaar te mogen werken als directeur, zeer van overtuigd. Het vraagt wel een andere denkwijze van mensen. Er wordt veel meer gedacht vanuit een geheel en de zelfstandigheid van de leerlingen. Dit zorgt ook het gevoel van meer autonomie bij de leerkrachten.”

Op welke manier kunnen de leerkrachten op OBS de Mare autonoom zijn dan?
“De leerkrachten hebben veel invloed op de manier waarop ze het onderwijs inrichten. Thematisch conceptonderwijs met materialen die gericht zijn op samenwerken en zelfstandigheid in alle groepen.
Door te kijken naar het kind en zijn belangstellingen aan te voelen begrijpt de leerkracht wanneer het kind er aan toe is om iets nieuws te leren. Want leren het zelf te doen  betekent niet dat je het alleen moet doen. Het kind heeft een structuur nodig waarin hij wordt gezien en die hem richting geeft. Maria Montessori noemde dat ‘vrijheid in gebondenheid’
Omdat dit echt een onderwerp is dat het team verbindt hebben we besloten ons verder te verdiepen en een stukje vernieuwing aan ons onderwijs toe te voegen via een traject over vernieuwend Montessori- onderwijs.
De resultaten zijn nu al ontzettend mooi om te zien! Mensen krijgen weer nieuwe energie!
Tot een paar jaar geleden werd er ook geen gebruik gemaakt van bv. de Cito-toetsen.
We merkten in het huidige onderwijs dat het wel goed is om een aantal van deze toetsen af te nemen, ondersteunend aan ons onderwijs.
Sinds een aantal jaren werken we ook met het CITO LOVS. We willen de kinderen ook goed kunnen volgen en het LOVS geeft hier een stukje inzicht in waar het ‘goed gaat’ en waar we kinderen nog verder in moeten ontwikkelen. Daarnaast is er natuurlijk de dagelijkse observatie van de leerkracht die een compleet beeld geeft, samen met ‘meetbare’ gegevens over de ontwikkeling van het kind."

Zijn er nog andere zaken waaruit je kunt opmaken dat leerkrachten veel voldoening vinden in hun werk op deze school?
"Ja, er werken bij ons relatief nog veel mannen. Dit zorgt voor een goede mix in het personeel. Daarnaast hebben de mannen, hun eigen ‘mannenmiddag’ op vrijdag na schooltijd waarbij er een pijltje gegooid wordt.
Verder maken we echt gebruik van ieders talent, zo is bijvoorbeeld een van onze vakleerkrachten gymnastiek , ook leerkracht van een groep in de school.
Doordat we een redelijk grote school zijn en onderdeel van een groot bestuur is er ook voldoende ruimte om af te wisselen van school of van functie, ook dat zorgt voor voldoening. Mensen hebben het gevoel dat ze op alle vlakken kunnen ontwikkelen in het onderwijs. Door zelf regie te nemen, zoals Maria Montessori dat graag zag."

www.obsdemare.nl

Op 10 april, vlak voor de onderwijsdag van Avans Hogeschool, een organisatie met 30.000 studenten en 3000 medewerkers, tref ik Marian Kat-de Jong. Ze is druk met de voorbereidingen voor deze dag. “Deze onderwijsdag is één van de dingen die ik zo gaaf vind aan mijn werk bij Avans!”

Marian steekt van wal: “Na mijn studie Biologie merkte ik al snel dat ik onderzoek doen leuk vond, maar er lonkte nog veel andere zaken die mijn aandacht trokken.
Ik specialiseerde me daarom in mijn laatste jaar in wetenschapscommunicatie en -educatie. Zo kwam Stichting Techniekpromotie op mijn pad, waar ik activiteiten ontwikkelde voor kinderen en jeugd op het gebied van, hoe kan het ook anders, wetenschap en techniek.
Nieuwsgierig als ik ben, wilde ik  na verloop van tijd graag weten of onze activiteiten wel effectief waren en kwam mijn onderzoeksachtergrond weer naar boven. Ik ging aan de slag bij IVA Beleidsonderzoek en Advies. Voor de onderzoeken waaraan ik meewerkte kwam ik door het hele land. Bij het afnemen van interviews kwam ik veel op de onderwijswerkvloer, waar ik mij als een vis in het water voelde. Niet gek dus, dat ik na het zien van een vacature bij Avans als Life Sciences en communicatie- docent, toch de stoute schoenen aantrok en nu 7 jaar geleden het avontuur als docent aan ging.
Na 3 jaar te hebben les gegeven, vakeigenaar Schriftelijk Rapporteren (‘Hoe schrijf ik een onderzoeksverslag?’) te zijn geweest, voortgangstoetsen te hebben ontwikkeld, digitaal toetsen ingevoerd te hebben, realiseerde ik me dat het lesgeven niet is waar mijn hart ligt. Ik heb collega’s die dat in mijn ogen veel beter kunnen en doen dan ik. Ik hou van faciliteren, organiseren en regelen, van zorgen dat mensen hun werk beter kunnen doen, en studenten nog beter onderwijs kunnen krijgen, dus met dat plan ging ik naar mijn directie. Zij waren enthousiast en vanaf dat moment werkte ik fulltime als projectleider binnen mijn academie, terwijl ik feeling hield met het onderwijs door studieloopbaanbegeleider te zijn voor een kleine groep eerstejaars studenten.”

Als ik Marian onderbreek, en kritisch stel, dat zij zelf wel veel inzet levert en dat dit ook wel erg fijn is voor een werkgever, bevestigt zij dit.

Marian: “Daar heb je een punt, maar het is ook precies waarom ik hier zo graag werk, ja ik werk hard, moet soms overtuigen, politiek correct zijn, en heel veel inzet tonen… maar dat wordt gewaardeerd, waardoor ik nog beter presteer, zonder werkdruk te voelen.”

Kun je wat voorbeelden geven?
“Jazeker, Avans heeft een jaarlijkse innovatieprijs waarbij zowel een jury- als en publieksprijs wordt uitgereikt voor de beste onderwijsinnovatie van het afgelopen jaar.  Het is altijd een hele happening. Twee jaar geleden hoopte ik met mijn collega`s genomineerd te worden, maar helaas was ons idee al in zo`n vergevorderd stadium, dat van een innovatie niet echt sprake meer was. Ik vond het daarom bijzonder, dat voor soortgelijke projecten als dat van ons, er een ‘pluim’ in het leven werd geroepen. Projecten die misschien geen innovatie meer zijn, maar die wel een podium verdienen en gedeeld moeten worden. Een mooie manier om ook ‘oudere’ projecten een extra waardering te geven!
Verder heb ik de afgelopen jaren veel opgepakt, maar ik had soms ook vragen, op het gebied van mijn persoonlijke ontwikkeling. Ik heb daarom al jaren een coach, die van een andere Avans-academie komt en hier speciaal voor is opgeleid. Daarmee kan ik sparren over de stappen die ik kan zetten in mijn carrière, ze houdt me scherp, hierdoor blijf ik gemotiveerd, en duurzaam inzetbaar. Ik vind het een soort APK, na een sessie met mijn coach ben ik weer helemaal ‘uitgelijnd’ en kan ik er weer even tegenaan." En vervolgt zij:"Sinds enkele maanden ben ik voor twee dagen per week gedetacheerd naar SURFnet, om in de rol van verbinder bij te dragen aan de versnelling van onderwijsinnovatie met ICT. Ik heb mijn liefde voor het begeleiden van studenten er zelfs voor opgegeven. Mijn directie stond achter deze stap en moedigt mij zelfs aan om dit te doen. Als ik doe waar ik blij van word, is dit ook weer goed voor de organisatie!"

Collega Ingrid:" Ook ik heb de ervaring dat je binnen Avans Hogeschool de ruimte krijgt en kunt creëren om jezelf te ontwikkelen en regie te nemen in je eigen loopbaan. Uiteraard moet je hier wel iets voor doen. Dit zorgt er wel voor dat ik het werken binnen de hogeschool nog steeds uitdagend en leuk vind en ik een bijdrage kan leveren binnen deze mooie hogeschool. Een hogeschool waarbij het echt om de studenten gaat om hen zo goed mogelijk voor te bereiden op de toekomst!"

Collega Francka: "De ontwikkeling van studenten is onze core business! En deze lijn trekken we door naar onze docenten en medewerkers! Ook voor hen zijn er allerlei kansen om zich te verder te ontplooien."

En dan de onderwijsdag. Ik heb vorig jaar een teaching fellowship binnen gehaald van het Comenius Programma. Daarmee kan ik het schrijfonderwijs binnen onze academie nog beter maken. Als cadeautje kreeg ik bij mijn fellowship een lidmaatschap van het ComeniusNetwerk cadeau, een netwerk van onderwijsinnovatoren in het Hoger Onderwijs. Daar mag ik op de onderwijsdag iets over vertellen. Ik hoop met de beurs die bij het fellowship hoort, en met mijn lidmaatschap van het netwerk, mijn collega`s te kunnen ondersteunen. Ik merk dat mijn jaren als docent en studentbegeleider het gesprek over innovatie op welk vlak dan ook, in elk geval wel gemakkelijker maakt.

Avans is voor mij een plek waar je met je hoofd boven het maaiveld uit mag komen en waar ontwikkeling en vooruitgang wordt gefaciliteerd, gezien, gehoord en gewaardeerd wordt.

www.avans.nl

​Geschreven door: Jessica 

Dat het een hectische dag is, als ik de teamkamer van Kindcentrum 't Hofke in Eindhoven, binnenstap is aan alles merkbaar. Er wordt druk gesproken over een voorval met een leerling, de temperatuur loopt op als andere leerkrachten het verhaal verder aan elkaar aanvullen. Samen met Ingrid van de Crommert (LOF-docent) zoek ik een rustig plekje op. Tsja, zo gaat het op een gewone doordeweekse dag in het onderwijs. Er is altijd wel iets te doen…

Al snel voegt Susanne Nagelmaeker (adjunct directeur) zich bij ons en raken we in gesprek. Ingrid heeft bij het Leraren Ontwikkel Fonds (LOF) een traject opgezet dat ingaat op de ontwikkeling van het creatief denken. Ze wil de juiste tools aanbieden aan kinderen, hen coachend begeleiden en zorgen voor een rijke leeromgeving. Maar hoe pak je dit dan aan richting je collega’s vraag ik mij af? Hoe zorg je dat je hen meekrijgt in jouw denkproces?

“Voor mijn aanpak van dit veranderproces heb ik de 4 V's vasthouden, verdwijnen, verzwakken en versterken gebruikt. Daarnaast is vertrouwen in mijn relatie met anderen van belang. Vroeger hadden we hier toch een ouderwets beeld van wat ‘crea’ moest zijn. We knutselden met de hele klas aan hetzelfde werkje. De resultaten waren dan ook 25 van dezelfde werkjes aan de muur in de klas. Via de 21e -eeuwse vaardigheden zijn ben ik gaan werken aan vernieuwing. Dit bracht veel reuring met zich mee. Sommigen waren heel positief, anderen voelden juist veel weerstand. Er was echt even een andere mindset nodig om met een nieuwe manier van denken aan de slag te gaan. Toch is iedereen er vol voor gegaan. Juist doordat ik ook zo dicht bij mijn collega’s kon zijn, hebben we de weerstand ook aangegrepen om de ontwikkeling in kleine stappen toch mogelijk te maken.”

Via het LOF heeft Ingrid op Kindcentrum 't Hofke een Hipl@b vormgegeven.
Susanne: “Doordat we ruimte kregen voor ontwikkeling, hebben we ook kansen tot subsidie kunnen onderzoeken. We hebben aanvragen gedaan, wat enorm veel werk was, maar doordat we ze toegekend kregen, bracht dit mogelijkheden tot uitwerking met zich mee!”
Ingrid: “Ja, en toen moesten we er wel mee aan de slag! Je kunt je ideeën wel op een briefje neerleggen in de personeelskamer, maar dan gaat het niet leven. Dan wordt er nooit wat mee gedaan. Ik merkte al snel dat het niet zozeer ging om een verandering in mindset bij de kinderen, maar nog veel meer van de leerkracht voor de klas. Daar lag het werk! Ik vond het erg interessant om dan voor ieder te kijken naar wat hij / zij nodig heeft om er toch mee aan de slag te gaan.”

Het HipL@b is nu een plek geworden waar kinderen de hele dag in en uit kunnen lopen om spullen te pakken om de lessen te verdiepen. “Dat zou nog véél meer moeten gaan gebeuren, ze zouden bij wijze van elke les ermee aan de slag kunnen zijn”. Aldus Susanne.

De school is dit schooljaar gestart met een nieuwe methode voor wereldoriëntatie waarin een koppeling wordt gemaakt met creatieve vraagstukken.
“Daarnaast zijn we enorm aan het inzetten op het contact met de buurt. Zo zijn er de plannen om op ‘het Wasven’ een weerstation te bouwen. Een van de teamleden is in de ontwikkelgroep gestapt om dit verder te ontwikkelen. De bedoeling is dat de verbinding tussen school en Wasven in elkaar door gaat lopen. Kinderen kunnen op school vraagstukken uitwerken, die daar weer behandeld kunnen worden. We proberen als school ook echt de vragen uit de wijk los te krijgen. Zo kwam er bijvoorbeeld uit het wijkcentrum de vraag voor assistentie bij de lunch voor buurtbewoners. Het is erg leuk om te kijken wat kinderen van onze school daar dan weer binnen kunnen betekenen.”

Wat een bruisende creatieve mindset is er hier te vinden! Een duidelijke verandering, maar wel nog continu in ontwikkeling zijn! Mooi om te zien wat gelden in het onderwijs aan vernieuwing op kunnen leveren. Ik neem afscheid van Ingrid en Susanne, op de gang maken we nog een foto voor een gave graffiti muur die de gang siert. De rust is wedergekeerd, er wordt hard gewerkt.
​
www.bsdeboog.nl

Op een van de eerste, meest zonnige dagen van 2019 loop ik het schoolplein van Basisschool de Sonnewijzer op. Wouter, de conciërge staat met zijn hoofd in de zon en begroet mij vriendelijk.
Terwijl ik een foto maak van het fantastische schoolplein onder de naaldbomen, constateer ik, dat dit nu al een plek is, die mij gelukkig zou maken. Wat een rijkdom, een basisschool in het bos.

Ik moet even wachten op Gerry, die, dat hoort er ook bij, even een klein probleempje mee oplost na de pauze.
Terwijl ik wacht aan de grote boomstamtafel, kijk ik rond. Ruim anderhalf jaar geleden stond hier nog, bijna op dezelfde plek, een bijna 50-jaar oud schoolgebouw, maar daar is niets meer van over. En dát is precies waar ik Gerry graag over wil spreken.
Na een warm welkom lopen Gerry en ik een rondje door de school. Want wat doet zo`n nieuw schoolgebouw nu met de mensen?
Gerry:” We hebben lang moeten wachten voor het zover was. Het was een leuk, maar ook heftig traject, waarvan we echt wel een poosje moesten bijkomen. Maar het was het waard. We kunnen nu ons werk doen zoals we dat zouden willen doen. Onze visie op onderwijs komt nu optimaal tot zijn recht, waarbij de ruimte optimaal in ons voordeel werkt.”
Terwijl we de boomstamtafel wederom passeren vertelt Gerry:” Hier zijn ouders van harte welkom, bijvoorbeeld als ze hun kinderen naar de klas hebben gebracht of komen ondersteunen bij een activiteit. Er is altijd een kop verse koffie. Zelf zitten we hier in de ochtend ook met het team, het is een fijne plek om onze dag te beginnen.”
De ingang is open en er zijn veel ramen, zodat meteen duidelijk is dat je welkom bent.
De binnenwereld en de buitenwereld zijn op deze manier met elkaar verbonden. Het groen en hout van de bomen buiten, is terug te zien in de leeromgeving binnen.
De ‘houten’ trappen, de toiletjongens- en meisjes van mos op de muur, bomen aan de wand en vooral véél ramen, voelen als buiten. En dat geeft niet alleen een rustige sfeer, maar inspirerend is de werkomgeving daardoor ook.

Maar wat doet dit nu met de leerkracht is dan de volgende vraag?

Kitty, leerkracht groep ½: “Dit gebouw en de mogelijkheden die het biedt, zorgt ervoor dat de ideeën van zowel de leerlingen als de leerkracht veel meer tot uiting kunnen komen. Als kleuterleerkracht en cultuur-coördinator is het heerlijk om dankzij dit gebouw de creativiteit van de leerlingen te vergroten. In de lokalen is er bijvoorbeeld een grote kastenwand, waar je al het materiaal binnen handbereik hebt, waardoor je veel makkelijker met de kinderen mee te kunnen denken. Ons geweldige podium, met goed geluid en verlichting, wat de kinderen zelf kunnen bedienen, zorgt voor ongekende mogelijkheden.

Stijn en Syren, nieuwe collega`s : Toen we hier voor de eerste keer kwamen, viel ons niet alleen het mooie gebouw op, maar ook het fantastische schoolplein. Hier hebben de kinderen alle ruimte om lekker te spelen. Vanuit de school en de lokalen is er veel zicht op dat plein. De natuur komt haast de klas in! Dit werkt erg ontspannend en inspirerend.

Gerry: “In ons vorige gebouw was de kinderopvang niet geïntegreerd, dat is nu wel het geval, waardoor er beter en sneller een warme overdracht plaats vindt.
Onze hal is multifunctioneel; drama, muziek, bijeenkomsten met ouders en gym. Alles is daardoor mogelijk. In ons vorige gebouw moesten we eerst de hele hal uitruimen om iets te kunnen vieren.
De teamleden die met name veel zittend werk doen, hebben een zit-stabureau en de buitenomgeving en onze teamkamer lenen zich prima voor ontspanning in de pauze.
Ramen hebben zicht op de leerpleinen, waardoor er in de klas meer transparantie en ruimte is en leerlingen zich autonoom voelen. Iedereen is welkom en het gebouw is daarom zelfs toegerust met een rolstoelhelling.
Ouders uit de MR en OC gaven dit jaar zelfs aan dat ze tijdens onze jaarlijkse bijeenkomst, de zogenaamde ‘Sociale avond’, graag op school wilden blijven.
​
We zijn trots om zo’n fijne plek te hebben gecreëerd! Dit alles zorgt ervoor dat de leerkracht meer tijd  en de faciliteiten heeft (en voelt weg), om te doen wat wij verstaan onder goed onderwijs. Het maakt werken gewoon een stuk leuker en makkelijker.
​En als mensen zich fijn voelen kunnen ze het beste doen waar ze goed in zijn, toch? ”

​www.sonnewijzer.nl

Geschreven door: Jessica van Strien
 
Ik drink koffie met Peggy van Zitteren, leerkracht gr 7/8 basisschool ‘de Tuimelaar’ - Veghel,  als ze me vertelt over haar studiereis van het afgelopen jaar naar New York! Op initiatief van scholenbestuur SAAM* wordt aan zo’n 20 leerkrachten per jaar de mogelijkheid geboden deel te nemen aan een studiereis naar New York, om daar van Amerikaanse scholen verbinding , inspiratie en de vertaalslag naar het primaire proces te ervaren.
​
“Tijdens onze reis schreven we elke avond een blog”, vertelt Peggy me tijdens de koffie. “Juist als ik terug kwam van een dag vol indrukken, met de jetlag nog in de benen, zat ik vol inspiratie om meteen mijn gedachten op papier te zetten. Je merkt meteen welke collega’s er bij je reis betrokken zijn, want zij reageren vrijwel meteen op mijn blogs. Bij thuiskomst in Nederland was ik zo geïnspireerd! Ik vroeg mijn directeur of ik de aankomende studiedag zelf mocht organiseren. Hij was akkoord, al had hij geen idee wat ik wilde gaan doen. Ik ging meteen aan de slag met de voorbereiding vanuit het CES-principe. CES staat voor Coalition of Essential Schools en is het uitgangspunt van de door ons bezochte scholen in New York. Ik ben gaan kijken met mijn team naar wat er allemaal al was binnen onze school vanuit de pijlers van CES, daarna zijn we gaan kijken naar mogelijkheden tot verdieping en uitbreiding. Ik vond dit ontzettend leuk om te doen. Juist door het vertellen van je verhaal maak je anderen weer enthousiast om volgend jaar met deze reis mee te gaan.” (Deze blogs zijn op connectedwithCES.nl  te lezen.)

Wauw, dit klinkt goed! Inspireren en motiveren van leerkrachten door hen mee op reis te nemen; hier wil ik graag nóg meer van weten!
Ik neem contact op met SAAM*, na een snelle mailwisseling schuif ik enkele dagen later aan bij een wel héél bijzonder bezoek. Gisela Rivera, leerkracht uit New York is op vakantie in Nederland. Ze heeft twee van haar vakantiedagen ingezet met bezoeken aan de scholen van SAAM* bij de leerkrachten die zij enkele maanden geleden in háár klassen op bezoek had! Christel van Doorn, leerkracht kindcentrum ‘Sterrebos’ - Oss, leidt mij, Gisela en Sandra Beuving, collega van bestuur SAAM*, rond door de school.

Christel: “Sinds een aantal jaar zie je steeds meer punten uitgewerkt worden op onze school, die gestart zijn vanuit de CES-inspiratie in New York. Zo zijn we vanuit het principe ‘commitment to the entire school’ gaan kijken naar de effectieve vergadertijd. Dat maakt dat wij nu niet meer wekelijks ‘vast’ vergaderen. We werken met studiedagen waarin we uitgebreid ingaan op de schoolontwikkeling. Daarnaast werken we met bordsessies. Bij deze bordsessies werken we altijd vanuit ons gezamenlijk gestelde ontwikkeldoel voor dat schooljaar. We werken met stuurgroepen die 1x per 2 weken bij elkaar zitten en dus intensief ontwikkelen, daarnaast zitten we met het hele team eens per maand bij elkaar en bespreken dan de voortgang van elke stuurgroep. De bordsessies maken dat we enorm vooruitgaan op de ontwikkelpunten, we gaan uit van ieders expertise. Vergaderen om mededelingen door te geven doen wij dus echt niet meer!”

Tijdens de rondleiding vraag ik Gisela waarom zij het belangrijk vindt dat deze uitwisselingen tussen leerkrachten uit Amerika en Nederland plaatsvinden. “Voor mij persoonlijk is het een enorme verrijking. Ik kan nog zoveel lezen uit een boek of in een gesprek bespreken met iemand hoe hij werkt. Maar als je het écht gaat ervaren in de klas en mag meekijken met de kinderen, naar de leerkracht. Dán zie je waar voor jezelf de ruimte tot ontwikkeling ligt”.
“We doen deze uitwisseling nu al voor het 8e jaar,” vertelt Sandra Beuving me. “Elk jaar gaat er weer een nieuw groep leerkrachten mee die volledig ondergedompeld worden in het New Yorkse leven. We bezoeken progressieve scholen, die gewend zijn om de dingen opnieuw uit te vinden, die anders durven denken. Zij passen bij onze strategische uitgangspunten en sturingsfilosofie. Dáár zit onze inspiratie! Zo hebben we inmiddels al 100 van de 600 medewerkers mee op reis gehad.” Ik vraag haar waarom SAAM* het zo belangrijk vindt om deze reis met medewerkers te doen. “We halen met deze reis onze leerkrachten even uit hun alledaagse praktijk, even helemaal weg uit hun normale manier van doen. Ze zien hoe andere leerkrachten op een totaal andere manier met het werk bezig zijn. Ze zien in dat er meer mogelijkheden zijn om naar hetzelfde te kijken. Ze halen er inspiratie. Maar worden er ook geconfronteerd, voor sommigen is het echt een spiegel voor zichzelf.”

Wat een ontzettend mooie reis en ervaring om aan je personeel aan te bieden! Maar als je dit al 8 jaar doet, zijn er dan nog mogelijkheden tot ontwikkeling?

Sandra: “De ontwikkeling is op sommige scholen al volop aan de gang. Daar staan nieuwe medewerkers te trappelen om mee te gaan en moet er geloot gaan worden wie mee mag. Op deze scholen is het olievlek-effect al in werking. Mensen durven er al keuzes te gaan maken en vanuit CES te denken en handelen. Op deze scholen wordt met elk bezoek een volgende stap gezet. Bij andere scholen is pas een klein aantal leerkrachten mee geweest, hier moet nog veel meer gaan gebeuren om het écht een effect te gaan laten zijn. Als mensen elkaar kunnen versterken in de inspiratie, dan ontstaan er kansen.”

En wat brengt deze ontmoeting voor jou persoonlijk?
“Ik zou het zelf fantastisch vinden als wij iets van de instelling vanuit de Amerikaanse leerkrachten mee mogen nemen. Een instelling van het niet weten, het vragende en je daarmee open durven stellen voor elke nieuwe ingang. Dat vind ik zo’n mooie houding.”
Ten slotte treffen we bij een van de laatste deuren die open gaat de directeur aan voor de klas. Trots vertelt hij zijn klas: “Kijk, daar heb je míjn baas. Jullie dachten altijd dat ik de baas was, maar ook ik heb weer een eigen baas.”

De directeur voor de klas, de leerkracht die in het Engels de rondleiding verzorgt én een overzeese ontmoeting. Over inspiratie en eigenaarschap bij de leerkracht gesproken!

www.saamscholen.nl

Geschreven door Jessica van Strien
 
“Werkgelukkig personeel, dat trekt mijn aandacht. Soms denken we gewoon te moeilijk; het zit ‘m in de kleine, simpele dingen die je belangrijk maakt; die zorgen voor een goed werkklimaat.”

Op deze frisse morgen spreek ik Marieke Loeffen, directrice bij basisschool Wethouder van Eupen in Eindhoven.

“Hoe ik nu ben als directeur, zo was ik ook als adjunct en zo was ik ook als leerkracht. Het is geen andere rol. Als leerkracht ben je bezig met het vormen van de klas, je hecht belang aan de gouden weken die je klas vormen en bent veel bezig met het creëren van een goede sfeer. Als directeur doe ik hetzelfde, maar dan met mijn team. Het is belangrijk dat je waarde hecht aan de simpele dingen op een werkdag, waardoor je iedereen met aandacht kunt zien. Zorgen dat je er in de ochtend bij bent en mee koffie drinkt, zodat je kunt zien hoe ieders pet staat. Zorgen voor iets lekkers bij de ‘borrel’ op vrijdagmiddag. Je moet het initiëren, uitvoeren en vooral écht laten voelen dat het belangrijk voor je is.”

Ik vraag Marieke naar een heel concreet voorbeeld.
“De momenten dat wij hier op school iets vieren, zijn voor mij erg belangrijk. Een voorbeeld daarvan is de kerstviering. Toen ik hier drie jaar geleden begon als directrice en aan de leerkrachten vroeg wat zij deden met kerst, kreeg ik als antwoord dat ze na de viering met de kinderen nog even samen iets dronken, een kleinigheidje kregen en dan snel naar huis gingen. Nou, dat vind ik geen kerstviering!
In mijn eerste jaar bracht ik daar verandering in. Met het MT ben ik een middag gaan shoppen, we zochten mooie cadeaus uit; waar je blij van wordt. Vervolgens schreef ik voor iedereen een uitgebreide kerstkaart, waarin ik mijn waardering uitsprak, veel complimenten gaf en soms  iets  voor het komende jaar meegaf. Die heb ik per persoon voorgelezen, zodat ieder de aandacht kreeg, ook al vinden sommigen dat wat ongemakkelijk. Vervolgens kon iedereen een mooi cadeau uitzoeken in mijn uitgestalde ‘winkeltje’. Het jaar daarna heb ik het over een minder serieuze boeg gegooid, want plezier maken met elkaar vind ik ook erg belangrijk. In het PSV stadion hebben we een spel gedaan waarbij we met wisbordjes b.v. elkaars guilty pleasures, toekomstdromen of lievelingseten achterhaalden, hilarisch! Afgelopen jaar hebben we een actieve Bingo gedaan binnen de school. In teams moesten mensen zowel getallen als voorwerpen binnen de school verzamelen om bingo te halen. Hoe fanatiek teams elkaar dan aftroeven met een plakbandrol, dat is erg mooi om te zien. De sfeer op zo’n middag is heel erg belangrijk; er zijn lekkere hapjes en drankjes, mooie cadeaus kortom de totale sfeer moet goed zijn. Daar word ik zelf zo blij van, het maakt mij gelukkig en de teamleden ook. Mensen zeggen nu; we gaan later op vakantie, ik WIL bij de kerstviering zijn.”

Manon (leerkracht groep 1-2):
"Marieke ziet mij niet alleen als leerkracht maar heeft ook oog voor wat ik als mens nodig heb. Vaak is die erkenning, soms alleen een blik of een schouderklopje al genoeg. En als je je als mens goed voelt, kun je dat uitstralen naar je collega’s en leerlingen."

Jolanda (leerkracht groep 8 en intern begeleider)
"Sinds een jaar ben ik werkzaam op de Wethouder van Eupen school. Wat een positieve sfeer! Ik zocht gemoedelijkheid binnen een team en dat heb ik dubbel en dwars gekregen. Het is een feestje om hier met leerlingen, ouders en team te mogen werken. Vertrouwen is het toverwoord.
te bewerken."

Vóór de kerstviering van afgelopen jaar heeft het team op de vrije woensdagmiddagen een video in elkaar gezet, waarop allemaal persoonlijke dingen langskwamen van Marieke; zoals haar guilty pleasure, haar kledingstijl en zelfs haar ontmoeting met haar man.

“Dat was toch wel het mooiste compliment dat ik kon krijgen. Waar vroeger de woensdagen, als het MT er niet was, in het teken stonden van roddelen en negatieve geluiden ten opzichte van de directie is nu het team in de drukste tijd van het jaar samen aan de slag geweest om zo’n cadeau te creëren.
Aándacht op de momenten dat het van belang is. Het is zo eenvoudig om door te werken tijdens de pauze, eerder naar huis te gaan op vrijdagmiddag. Maar ik weet: dát is nou juist de kracht, dát straal je uit. Ook naar buiten toe!
Als er op onze school een vacature is, dan is het geen moment lastig om deze in te vullen.
Hier wil je graag komen werken!”
 
www.vaneupen.nl

 

Geschreven door: Femke

Op 18 januari ontmoet ik Monique van Ekert, directeur-bestuurder van een basisschool in Helmond.
“Samenscholen” dat is waar basisschool Silvester Bernadette voor staat, de school ademt verbondenheid. In de afgelopen 4 jaar is de sfeer veranderd in een positief en professioneel werkklimaat. Dat laat zich zien in de cijfers. Het inspectierapport is van net voldoende naar goed gegaan en het medewerkerstevredenheidsonderzoek was ook uitstekend! Het leerlingaantal is gestegen en mensen werken hier graag en lang.

Monique vertelt graag hoe zij dit doen:” Wat ik écht belangrijk vind, is de menselijke kant.
Eerst relatie, dan prestatie! Mensgericht- en taakgerichtheid moeten in evenwicht zijn.
Wat mensen persoonlijk bezig houdt, zegt ook heel veel over wie hij of zij als collega of leerkracht is.
We besteden veel aandacht aan het welzijn van het personeel. We hebben een lief en leed-pot, een personeelsfonds, waar we leuke uitstapjes of weekendjes van weg gaan, regelmatig een uitgebreide lunch tijdens een studiedag, voor iedereen of je nu nieuw bent of stagiaire, je hoort erbij.
Omdat we een éénpitter zijn, gaat het geld direct naar de school, dat heeft veel voordelen!”
“Het persoonlijk betrokken zijn, is met onze doelgroep ook onontbeerlijk. Er gebeurt zoveel in gezinnen, op straat, in de wijk. Leuke dingen, maar ook moeilijke situaties of gebeurtenissen.
Het is dan hard nodig dat je er voor de leerling kunt zijn. We moeten het écht samen doen! En dat zit hem niet altijd in woorden, maar ook in actie.
Je vangt elkaar op in moeilijke tijden, ik sta ook echt voor mijn collega`s en zij voor elkaar. We vallen elkaar bij en niet af. We lopen bij elkaar binnen, maken een praatje.
Ik vind het als schoolleider ook echt nodig dat ik weet hoe het met de mens achter de leerkracht gaat.
Begrip is bij ons een groot goed. Mogelijkheden en kansen zien, dit lukt natuurlijk het beste door zelf het goede voorbeeld te geven. Ik maak wekelijks een interne nieuwsbrief. Hierdoor blijft iedereen onderwijsinhoudelijk , organisatorisch en ook van persoonlijke zaken op de hoogte. Dat helpt, want we hebben een groot team en sinds de invoering van het continurooster zien we elkaar minder en verbondenheid blijft belangrijk."

José van Gogh, teamleider onderbouw
"Een dag op de Silvester-Bernadette is altijd anders; verrassend, loopt regelmatig anders dan gepland door bv. onverwachte zaken die er tussendoor komen. Soms zijn dit vervelende zaken, zieke leerkrachten, geen vervangers of problemen in de thuissituatie van een kind. We zijn als school een warm nest voor de kinderen en geven hen zoveel mogelijk mee, op allerlei gebieden, voor nu en hun  toekomst. "                                                                                              

Femke, leerkracht
 "Samenscholen betekent voor mij als leerkracht dat we met alle betrokkenen 'samen' ervoor zorgen dat we oog hebben voor elk kind afzonderlijk, met zijn of haar individuele behoeften, zodat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen. Op onze school hebben we daarvoor een goede werkwijze gevonden. Wat ik als erg prettig ervaar is dat onze deur altijd open staat voor iedereen. "                    
 
Petra Boetzkes, leerkrachtondersteuner       
“Kinderen staan bij ons op school altijd op nummer 1. Daarnaast vind ik het fijn om te merken dat vertrouwen hier op school met hoofdletters geschreven wordt: vertrouwen in elkaar om fijn te kunnen samenwerken en als collega van anderen het vertrouwen krijgen om de dingen te doen waar je goed in bent. Daar gaan we allemaal van stralen!”   
      
 Monique:"Je kwetsbaar opstellen, weten wat je kunt en wat je niet kunt, dat lukt alleen in een veilige omgeving, waar je jezelf kunt zijn. Het mooie is dat enkele collega`s die zijn vertrokken, nog steeds ambassadeurs zijn voor onze school. Het was gewoon tijd voor iets nieuws, ook dat kenmerkt onze school, vooruitgang en persoonlijke aandacht.”
 
www.silvester-bernadette.nl 

Geschreven door: Femke

Op 14 januari ontmoet ik Greet van Sonsbeek, zij-instromer docent MBO Zorg en Welzijn.
Mijn nieuwsgierigheid gaat vooral uit naar wat Greet beweegt om te kiezen voor het onderwijs en wat een onderwijswerkgever kan betekenen als het gaat om werkgelukkig (startend) personeel? Wat maakt dat jij je gewaardeerd voelt in je ‘nieuwe’ vak?

Als ik Greet vraag wat voor haar als zij-instromer belangrijk is, vertelt ze het volgende:
“Wat ik vooral graag wilde toen ik mijn keuze voor het onderwijs ging maken, is het voorzetten, overdragen en gebruiken van mijn kennis en vaardigheden als maatschappelijk werker.
Ik heb in verschillende takken van het onderwijs rond gekeken, maar jong volwassenen spraken mij toch het meeste aan. Zij hebben een sterke leermotivatie en mijn ervaring kan ik daar goed inzetten.”
Je heb nu op verschillende plekken stage gelopen. Wat viel je op?

“Waar ik echt van kan genieten is het plezier en enthousiasme wat een team uitstraalt en de warme ontvangst van mij als stagiaire. Neem nu mijn huidige stageplek bij een kleinschalige locatie van ROC ter AA, ik krijg echt een kans om mee te denken, er wordt actief aan mij gevraagd wat ik nodig heb en gekeken naar wat mijn behoefte is. Men is zeer collegiaal en heeft iets voor elkaar over.
Neem mijn eerste dag; het zijn kleine dingen die het doen…. Collega`s kwamen zelf naar me toe om zich voor te stellen, boden hulp aan en heetten mij welkom. Dat is niet overal zo!”

Waar ligt dat aan denk je?

Greet:” Het is een gemêleerd team van 30 mensen, startende docenten, oudere ervaren docenten, mensen die op verschillende plekken of functies hebben gewerkt. Voornamelijk vrouwen, maar ook een aantal mannen. De teamsamenstelling is naar mijn idee wel echt heel belangrijk.
Maar ook de openheid, van elkaar willen leren, je kwetsbaar opstellen.”

“Onlangs wil ik graag wat meer activerende werkvormen gebruiken, waardoor die specifieke groep leerlingen meer betrokken zou zijn.
De collega waarvan ik de les over nam,  gaf de week erna aan dat ze een aantal werkvormen al zelf nogmaals had ingezet! Ik voelde me daardoor echt gezien en onderdeel van het team. Dat is wat een kleinschalige lerende organisatie doet. Maatwerk wordt niet alleen geleverd voor de student, maar ook voor mij als startende docent. Dat vind ik sterk, dat je echt wilt leren en iets aanneemt van een ander, ook al is het een ‘nieuweling’.”

Stagebegeleider ROC ter AA:” Wat fijn te horen dat Greet het zo fijn heeft bij ons. Daar doen we het voor!”

Te weinig tijd is wel een issue in het onderwijs, merk je daar iets van?

“Ja, ik merk dat docenten het soms erg druk hebben, maar het doet niets af aan de sfeer. De collegialiteit blijft enorm hoog, mensen hebben echt iets voor elkaar over.
Ze doen wat ze het liefste willen doen! Dat vind ik inspirerend.”
​
En jij? Het lijkt me toch wel een hele stap zo`n zij-instroom traject!
​
“Daar kan nog wel iets gebeuren vooral qua informatieverstrekking. De juiste opleiding voor de juiste zij-instromer, kortere trajecten en betere begeleiding zijn wel verbeterpunten.
Maar ik heb het er voor over, zeker als ik merk dat ik bij kan dragen, erbij hoor en merk dat mijn ervaring op de werkvloer zoveel betekent voor de studenten!"

www.roc-teraa.nl

Geschreven door: Femke

Op basisschool de Regenboog tref ik Teuntje Derks- Versluis, directeur van Basisschool de Regenboog in Son en Breugel.
Een school in het groen, met een populatie die een afspiegeling is van de maatschappij.
Op basisschool de Regenboog wordt sinds 2 jaar gewerkt aan een teamgecentreerde organisatiestructuur. (TOS)
De verantwoordelijkheid ligt lager in de organisatie. Er zijn 2 soorten teams, een onderwijsteam en een expertteam. De expertteams hebben dit jaar 3 belangrijke beleidsthema`s geformuleerd.
Het gezamenlijke leerpunt van het team dit jaar is ook een thema als collectieve verantwoordelijkheid, het geven en voelen van autonomie helpt daarbij.
Teuntje:” Het team geeft de input voor onderwijskundige jaarplannen en is bevoegd om deze plannen ook uit te voeren. De leerkrachten krijgen alle ruimte. Het enige kader dat er ligt is de bevoegdhedenkaart.
Om een voorbeeld te geven, het moet wel bij de visie van de school passen.
Het voelt bevrijdend, ik heb het gevoel dat collega`s doen waar ze goed in zijn.
Tijdens het proces van beslissen en uitvoeren worden er duidelijke keuzes gemaakt. Gaan we het samen doen of maken we een taakverdeling.
Het komend schooljaar gaat het team ook zelf de groepen en de ambulante taken verdelen.”

“Voor mij zijn 2 zaken wezenlijk van belang, geeft Teuntje aan:
1.       Bij de start van het schooljaar is de inhoud duidelijk, de mensen doen het zelf!
2.       Het gaat over waar je het over ‘wilt’ hebben in plaats van waar je het over ‘moet’ hebben.
En voorwaardelijk: veiligheid en vertrouwen.
Leerkrachten moeten het gevoel hebben, ik mag het écht zelf doen. Én ik mag doen waar ik goed in ben. En ik krijg de ruimte. Dat vind ik mijn rol als directeur. De ruimte bieden om collega`s hun beroep uit te laten voeren. Daarbij faciliteer ik hen.”

Olga Stoffels, leerkracht op Basisschool de Regenboog:
Waar voor mij de kracht ligt op de Regenboog is dat we van iedereen zien waar zijn/haar talenten liggen. Om de organisatie sterker te maken, maakt Teuntje gebruik van deze talenten. De mensen binnen deze organisatie krijgen vervolgens de ruimte om te doen waar ze goed in zijn en zich betrokken bij voelen. Er is ruimte voor iedereen om betrokken te zijn en zijn/haar mening te uiten. Dit resulteert in een zeer betrokken team, er worden daardoor vaak meer dingen opgepakt dan dat er in de planning stond. Er wordt gedacht vanuit oplossingen i.p.v. vanuit problemen.

Als ik vraag, hoe Teuntje om gaat met meerdere mensen met dezelfde ambities antwoordt zij: “ Dan gaan mensen met elkaar in gesprek, waar kunnen we elkaar ondersteunen? Waarom moet er één persoon zijn, die de taak op zich neemt? Samen aan hetzelfde doel werken is ook mogelijk!”
Maar voelen de leerkrachten dan geen extra druk, want er liggen nu toch extra taken om uit te voeren?
Teuntje:” Mensen voelen zich gezien en kunnen doen waar ze goed in zijn. Dat helpt als het gaat om werkdruk. Om een voorbeeld te noemen; bij ons is een plan voor de zorg een plan waarmee de leerkrachten vooruit kunnen. Niet een plan dat moet, of dat is voorgeschreven, maar wat wérkt.
En als een leerkracht iets wil ontwikkelen wat past in de bevoegdhedenkaart, wie ben ik dan om daar iets van te vinden? Ik ga ervan uit dat de leerkrachten doen wat goed is, erkenning voor de autonomie van de professional vind ik heel belangrijk.
Als mensen niet meer willen of kunnen doen wat goed is, dan moet hier een goede oplossing voor worden gezocht. Zo kan een oudere leerkracht met een jongere duo-collega, heel goed werken. Ze vullen elkaar dan goed aan. Want zeg nou zelf, je kunt niet overal goed in zijn!
Het effect van deze manier van werken is dat mensen hier lang werken, dat we weinig zieken hebben en dat er een ontspannen sfeer hangt.
We hebben nog een weg te gaan, maar hoe mooi zou het zijn als De Regenboog over 2 jaar volledig zelfsturend is?”

www.regenboogbreugel.nl

Geschreven door: Femke 

Op 11 december ontmoet ik Agnes, directeur op Kindcentrum Trampoline.
Na onze ‘ontmoeting’ online, waarbij we in een discussie over zzp’ers in het onderwijs, onze gezamenlijke overtuiging vonden, dat het beter kan, besloten we dat het tijd was voor een goed gesprek.

De Trampoline is een school met een populatie die een afspiegeling is van de samenleving.
Het ziekteverzuim is laag en leerkrachten werken hier graag, het verloop is laag.
In gesprekken met leerkrachten stellen we de vraag: Wat is jouw rol in het team?
Wat is jouw toegevoegde waarde?
Als ik Agnes vraag hoe dit werkt in de praktijk vertelt zij mij het volgende:
“ Leerkrachten worden hier serieus genomen. Willen ze een opleiding doen? Dan faciliteren we dat, dus niks eigen tijd, er wordt tijd gemaakt! We gebruiken het budget van de lerarenbeurs ook echt voor vervanging. Daar nemen we iemand voor aan. Ik ben zelf lang leerkracht geweest en daardoor weet ik hoe belangrijk het is om hier tijd voor te hebben, naast je drukke baan."

“Een voorbeeld, een aantal jaar geleden kwamen de leerkrachten met een probleem in groep 8. De leerlingen waren niet betrokken, de groep had iets anders nodig.
Dit hebben leerkrachten zelf uitgedacht in een plan en uitgeprobeerd. Ik vertrouw erop dat, wat leerkrachten doen, goed is.
We zijn hier niet van het praten ‘over’, maar meer van ‘laten we het gewoon doen’. En natuurlijk zijn we kritisch op wat we proberen en gaan we niet van de hak op de tak. Het moet passen. En dan zoals de spreuk van Pippi Langkous : ‘Ik heb het nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan’. Niet te bang zijn!”
Dit initiatief van de groep 8 leerkrachten had een inspirerende werking. De leerkrachten in groep 7 namen het over. En al snel ook de leerkrachten in de rest van de school.
Collegiale consultatie hielp hierbij. “Ook dat faciliteren we. We hebben een groep onderwijsassistenten die voor een uurtje de klas overnemen. Zo inspireren collega`s elkaar en weet men elkaar te vinden. Elkaars talent gebruiken wordt dan heel letterlijk. Het werd een olievlek en we hebben nu 100% consensus bereikt over de werkwijze in de gehele school.”

Agnes: “De visie is de visie van het team. Ik vind dat ik als schoolleider de visie van het team moet nastreven en faciliteren, niet persé die van mijzelf.
Faciliteren zit hem voor mij ook echt in het hebben van financiële kennis."

Chris, leerkracht groep 8: “Het feit dat ik hier in de klas mijn keuzes kan en mag maken en daarin de steun voel vanuit de directie vind ik belangrijk. Als er wordt afgeweken van de werkwijze of als er iets nieuws uitgeprobeerd wordt is hier ruimte voor. Daarnaast tonen zij ook hun interesse in de werkwijze en dagen zij uit tot kritisch kijken naar de ingeslagen weg.
Ook heb ik een start kunnen maken mijn master opleiding. Vanuit de directie is ervoor gezorgd dat ik ook daarin voldoende steun heb in advies van collega’s of in het vrij maken van tijd voor de opleiding.”

Marloes, leerkracht groep 7:” Het voelt fijn dat je als leerkracht serieus wordt genomen op kindcentrum Trampoline. Ten eerste in het feit dat we als team gezamenlijk het onderwijs en de visie daarop vormgeven. Maar ook dat je vanuit vertrouwen kan werken binnen je eigen klas.”

Als ik vind dat een leerkracht boven zichzelf is uitgestegen, heb ik en neem ik, de ruimte om de leerkracht te belonen. Ja, dat kan in de huidige CAO! Ja, met goedkeuring en trots van het team!
Dat stimuleert ontwikkeling, leerkrachten voelen zich gezien en uitgedaagd.”
Ik vind gesprekken over persoonlijke ontwikkeling, belonen en complimenten heel belangrijk. Zo groeien onze leerlingen toch ook?
Wil een leerkracht iets anders? Dat kan! De academie van ons bestuur biedt veel mogelijkheden. Zo is er een leerkracht die naast haar groep, ook training geeft aan startende leerkrachten. Dit is een van haar talenten en ze had een wens om hiermee iets te doen én de startende leerkrachten zijn hiermee geholpen. WIN- WIN toch?

www.kindcentrumtrampoline.nl