Op een van de eerste, meest zonnige dagen van 2019 loop ik het schoolplein van Basisschool de Sonnewijzer op. Wouter, de conciërge staat met zijn hoofd in de zon en begroet mij vriendelijk.
Terwijl ik een foto maak van het fantastische schoolplein onder de naaldbomen, constateer ik, dat dit nu al een plek is, die mij gelukkig zou maken. Wat een rijkdom, een basisschool in het bos.

Ik moet even wachten op Gerry, die, dat hoort er ook bij, even een klein probleempje mee oplost na de pauze.
Terwijl ik wacht aan de grote boomstamtafel, kijk ik rond. Ruim anderhalf jaar geleden stond hier nog, bijna op dezelfde plek, een bijna 50-jaar oud schoolgebouw, maar daar is niets meer van over. En dát is precies waar ik Gerry graag over wil spreken.
Na een warm welkom lopen Gerry en ik een rondje door de school. Want wat doet zo`n nieuw schoolgebouw nu met de mensen?
Gerry:” We hebben lang moeten wachten voor het zover was. Het was een leuk, maar ook heftig traject, waarvan we echt wel een poosje moesten bijkomen. Maar het was het waard. We kunnen nu ons werk doen zoals we dat zouden willen doen. Onze visie op onderwijs komt nu optimaal tot zijn recht, waarbij de ruimte optimaal in ons voordeel werkt.”
Terwijl we de boomstamtafel wederom passeren vertelt Gerry:” Hier zijn ouders van harte welkom, bijvoorbeeld als ze hun kinderen naar de klas hebben gebracht of komen ondersteunen bij een activiteit. Er is altijd een kop verse koffie. Zelf zitten we hier in de ochtend ook met het team, het is een fijne plek om onze dag te beginnen.”
De ingang is open en er zijn veel ramen, zodat meteen duidelijk is dat je welkom bent.
De binnenwereld en de buitenwereld zijn op deze manier met elkaar verbonden. Het groen en hout van de bomen buiten, is terug te zien in de leeromgeving binnen.
De ‘houten’ trappen, de toiletjongens- en meisjes van mos op de muur, bomen aan de wand en vooral véél ramen, voelen als buiten. En dat geeft niet alleen een rustige sfeer, maar inspirerend is de werkomgeving daardoor ook.

Maar wat doet dit nu met de leerkracht is dan de volgende vraag?

Kitty, leerkracht groep ½: “Dit gebouw en de mogelijkheden die het biedt, zorgt ervoor dat de ideeën van zowel de leerlingen als de leerkracht veel meer tot uiting kunnen komen. Als kleuterleerkracht en cultuur-coördinator is het heerlijk om dankzij dit gebouw de creativiteit van de leerlingen te vergroten. In de lokalen is er bijvoorbeeld een grote kastenwand, waar je al het materiaal binnen handbereik hebt, waardoor je veel makkelijker met de kinderen mee te kunnen denken. Ons geweldige podium, met goed geluid en verlichting, wat de kinderen zelf kunnen bedienen, zorgt voor ongekende mogelijkheden.

Stijn en Syren, nieuwe collega`s : Toen we hier voor de eerste keer kwamen, viel ons niet alleen het mooie gebouw op, maar ook het fantastische schoolplein. Hier hebben de kinderen alle ruimte om lekker te spelen. Vanuit de school en de lokalen is er veel zicht op dat plein. De natuur komt haast de klas in! Dit werkt erg ontspannend en inspirerend.

Gerry: “In ons vorige gebouw was de kinderopvang niet geïntegreerd, dat is nu wel het geval, waardoor er beter en sneller een warme overdracht plaats vindt.
Onze hal is multifunctioneel; drama, muziek, bijeenkomsten met ouders en gym. Alles is daardoor mogelijk. In ons vorige gebouw moesten we eerst de hele hal uitruimen om iets te kunnen vieren.
De teamleden die met name veel zittend werk doen, hebben een zit-stabureau en de buitenomgeving en onze teamkamer lenen zich prima voor ontspanning in de pauze.
Ramen hebben zicht op de leerpleinen, waardoor er in de klas meer transparantie en ruimte is en leerlingen zich autonoom voelen. Iedereen is welkom en het gebouw is daarom zelfs toegerust met een rolstoelhelling.
Ouders uit de MR en OC gaven dit jaar zelfs aan dat ze tijdens onze jaarlijkse bijeenkomst, de zogenaamde ‘Sociale avond’, graag op school wilden blijven.
​
We zijn trots om zo’n fijne plek te hebben gecreëerd! Dit alles zorgt ervoor dat de leerkracht meer tijd  en de faciliteiten heeft (en voelt weg), om te doen wat wij verstaan onder goed onderwijs. Het maakt werken gewoon een stuk leuker en makkelijker.
​En als mensen zich fijn voelen kunnen ze het beste doen waar ze goed in zijn, toch? ”

​www.sonnewijzer.nl

Geschreven door: Jessica van Strien
 
Ik drink koffie met Peggy van Zitteren, leerkracht gr 7/8 basisschool ‘de Tuimelaar’ - Veghel,  als ze me vertelt over haar studiereis van het afgelopen jaar naar New York! Op initiatief van scholenbestuur SAAM* wordt aan zo’n 20 leerkrachten per jaar de mogelijkheid geboden deel te nemen aan een studiereis naar New York, om daar van Amerikaanse scholen verbinding , inspiratie en de vertaalslag naar het primaire proces te ervaren.
​
“Tijdens onze reis schreven we elke avond een blog”, vertelt Peggy me tijdens de koffie. “Juist als ik terug kwam van een dag vol indrukken, met de jetlag nog in de benen, zat ik vol inspiratie om meteen mijn gedachten op papier te zetten. Je merkt meteen welke collega’s er bij je reis betrokken zijn, want zij reageren vrijwel meteen op mijn blogs. Bij thuiskomst in Nederland was ik zo geïnspireerd! Ik vroeg mijn directeur of ik de aankomende studiedag zelf mocht organiseren. Hij was akkoord, al had hij geen idee wat ik wilde gaan doen. Ik ging meteen aan de slag met de voorbereiding vanuit het CES-principe. CES staat voor Coalition of Essential Schools en is het uitgangspunt van de door ons bezochte scholen in New York. Ik ben gaan kijken met mijn team naar wat er allemaal al was binnen onze school vanuit de pijlers van CES, daarna zijn we gaan kijken naar mogelijkheden tot verdieping en uitbreiding. Ik vond dit ontzettend leuk om te doen. Juist door het vertellen van je verhaal maak je anderen weer enthousiast om volgend jaar met deze reis mee te gaan.” (Deze blogs zijn op connectedwithCES.nl  te lezen.)

Wauw, dit klinkt goed! Inspireren en motiveren van leerkrachten door hen mee op reis te nemen; hier wil ik graag nóg meer van weten!
Ik neem contact op met SAAM*, na een snelle mailwisseling schuif ik enkele dagen later aan bij een wel héél bijzonder bezoek. Gisela Rivera, leerkracht uit New York is op vakantie in Nederland. Ze heeft twee van haar vakantiedagen ingezet met bezoeken aan de scholen van SAAM* bij de leerkrachten die zij enkele maanden geleden in háár klassen op bezoek had! Christel van Doorn, leerkracht kindcentrum ‘Sterrebos’ - Oss, leidt mij, Gisela en Sandra Beuving, collega van bestuur SAAM*, rond door de school.

Christel: “Sinds een aantal jaar zie je steeds meer punten uitgewerkt worden op onze school, die gestart zijn vanuit de CES-inspiratie in New York. Zo zijn we vanuit het principe ‘commitment to the entire school’ gaan kijken naar de effectieve vergadertijd. Dat maakt dat wij nu niet meer wekelijks ‘vast’ vergaderen. We werken met studiedagen waarin we uitgebreid ingaan op de schoolontwikkeling. Daarnaast werken we met bordsessies. Bij deze bordsessies werken we altijd vanuit ons gezamenlijk gestelde ontwikkeldoel voor dat schooljaar. We werken met stuurgroepen die 1x per 2 weken bij elkaar zitten en dus intensief ontwikkelen, daarnaast zitten we met het hele team eens per maand bij elkaar en bespreken dan de voortgang van elke stuurgroep. De bordsessies maken dat we enorm vooruitgaan op de ontwikkelpunten, we gaan uit van ieders expertise. Vergaderen om mededelingen door te geven doen wij dus echt niet meer!”

Tijdens de rondleiding vraag ik Gisela waarom zij het belangrijk vindt dat deze uitwisselingen tussen leerkrachten uit Amerika en Nederland plaatsvinden. “Voor mij persoonlijk is het een enorme verrijking. Ik kan nog zoveel lezen uit een boek of in een gesprek bespreken met iemand hoe hij werkt. Maar als je het écht gaat ervaren in de klas en mag meekijken met de kinderen, naar de leerkracht. Dán zie je waar voor jezelf de ruimte tot ontwikkeling ligt”.
“We doen deze uitwisseling nu al voor het 8e jaar,” vertelt Sandra Beuving me. “Elk jaar gaat er weer een nieuw groep leerkrachten mee die volledig ondergedompeld worden in het New Yorkse leven. We bezoeken progressieve scholen, die gewend zijn om de dingen opnieuw uit te vinden, die anders durven denken. Zij passen bij onze strategische uitgangspunten en sturingsfilosofie. Dáár zit onze inspiratie! Zo hebben we inmiddels al 100 van de 600 medewerkers mee op reis gehad.” Ik vraag haar waarom SAAM* het zo belangrijk vindt om deze reis met medewerkers te doen. “We halen met deze reis onze leerkrachten even uit hun alledaagse praktijk, even helemaal weg uit hun normale manier van doen. Ze zien hoe andere leerkrachten op een totaal andere manier met het werk bezig zijn. Ze zien in dat er meer mogelijkheden zijn om naar hetzelfde te kijken. Ze halen er inspiratie. Maar worden er ook geconfronteerd, voor sommigen is het echt een spiegel voor zichzelf.”

Wat een ontzettend mooie reis en ervaring om aan je personeel aan te bieden! Maar als je dit al 8 jaar doet, zijn er dan nog mogelijkheden tot ontwikkeling?

Sandra: “De ontwikkeling is op sommige scholen al volop aan de gang. Daar staan nieuwe medewerkers te trappelen om mee te gaan en moet er geloot gaan worden wie mee mag. Op deze scholen is het olievlek-effect al in werking. Mensen durven er al keuzes te gaan maken en vanuit CES te denken en handelen. Op deze scholen wordt met elk bezoek een volgende stap gezet. Bij andere scholen is pas een klein aantal leerkrachten mee geweest, hier moet nog veel meer gaan gebeuren om het écht een effect te gaan laten zijn. Als mensen elkaar kunnen versterken in de inspiratie, dan ontstaan er kansen.”

En wat brengt deze ontmoeting voor jou persoonlijk?
“Ik zou het zelf fantastisch vinden als wij iets van de instelling vanuit de Amerikaanse leerkrachten mee mogen nemen. Een instelling van het niet weten, het vragende en je daarmee open durven stellen voor elke nieuwe ingang. Dat vind ik zo’n mooie houding.”
Ten slotte treffen we bij een van de laatste deuren die open gaat de directeur aan voor de klas. Trots vertelt hij zijn klas: “Kijk, daar heb je míjn baas. Jullie dachten altijd dat ik de baas was, maar ook ik heb weer een eigen baas.”

De directeur voor de klas, de leerkracht die in het Engels de rondleiding verzorgt én een overzeese ontmoeting. Over inspiratie en eigenaarschap bij de leerkracht gesproken!

www.saamscholen.nl